در مثلث ABC که A(۲, ۳) و B(۵, ۷) و C(۷, ۱۰) اگر AH ارتفاع مثلث باشد، مختصات H به دست آورده؟
اول یه نگاهی به سوال بندازیم. سوال در مورد یه مثلثه به اسم ABC و سه تا نقطه که مختصاتشون داده شده: A، B و C. حالا یه خط عمود از راس A به ضلع BC کشیدهاند و اسم این خط رو گذاشتند AH. سوال میخواد که ما مختصات نقطهی H رو پیدا کنیم. یعنی دقیقاً چه چیزی رو باید پیدا کنیم؟ باید بفهمیم نقطهی H روی صفحه مختصات کجا قرار داره.
حالا بیایید ببینیم چطوری میتونیم این مسئله رو حل کنیم. این مسئله ترکیبی از چند تا مفهوم ریاضیه:
برای اینکه بتونیم شیب خط BC رو پیدا کنیم، از فرمول زیر استفاده میکنیم:
شیب = (y₂ - y₁) / (x₂ - x₁)
که در اینجا (x₁, y₁) مختصات نقطهی B و (x₂, y₂) مختصات نقطهی C هستن. پس:
حالا این مقادیر رو توی فرمول قرار میدیم:
شیب BC = (۱۰ - ۷) / (۷ - ۵) = ۳ / ۲
پس شیب خط BC برابر با ۳/۲ هست.
خط AH عمود بر خط BC هست، پس شیب اون منفی معکوس شیب BC میشه. یعنی:
شیب AH = -۱ / (۳/۲) = -۲/۳
پس شیب خط AH برابر با -۲/۳ هست.
حالا که شیب خط BC رو داریم، میتونیم معادله اون رو پیدا کنیم. از فرمول y = mx + b استفاده میکنیم. میدونیم که شیب خط BC برابر با ۳/۲ هست، پس:
y = (۳/۲)x + b
برای اینکه مقدار b رو پیدا کنیم، باید یکی از نقاطی که روی خط BC قرار داره رو توی معادله قرار بدیم. مثلاً نقطهی B(۵, ۷) رو قرار میدیم:
۷ = (۳/۲) * ۵ + b
۷ = ۱۵/۲ + b
b = ۷ - ۱۵/۲ = ۱۴/۲ - ۱۵/۲ = -۱/۲
پس معادله خط BC میشه:
y = (۳/۲)x - ۱/۲
حالا که شیب و یک نقطه از خط AH رو داریم، میتونیم معادله اون رو پیدا کنیم. میدونیم که شیب خط AH برابر با -۲/۳ هست و از نقطهی A(۲, ۳) عبور میکنه. پس:
y - y₁ = m(x - x₁)
y - ۳ = (-۲/۳)(x - ۲)
y - ۳ = (-۲/۳)x + ۴/۳
y = (-۲/۳)x + ۴/۳ + ۳
y = (-۲/۳)x + ۴/۳ + ۹/۳
y = (-۲/۳)x + ۱۳/۳
پس معادله خط AH میشه:
y = (-۲/۳)x + ۱۳/۳
نقطهی H جایی هست که خط BC و خط AH با هم تلاقی میکنند. یعنی مختصات نقطهی H باید در هر دو معادله خط BC و خط AH صدق کنه. پس باید دو معادله رو با هم حل کنیم:
چون هر دو معادله برابر با y هستن، میتونیم اونها رو با هم مساوی قرار بدیم:
(۳/۲)x - ۱/۲ = (-۲/۳)x + ۱۳/۳
حالا باید x رو پیدا کنیم. برای این کار، xها رو یه طرف و عددها رو یه طرف میبریم:
(۳/۲)x + (۲/۳)x = ۱۳/۳ + ۱/۲
(۹/۶)x + (۴/۶)x = ۲۶/۶ + ۳/۶
(۱۳/۶)x = ۲۹/۶
x = (۲۹/۶) / (۱۳/۶) = ۲۹/۱۳
حالا که مقدار x رو پیدا کردیم، میتونیم اون رو توی یکی از معادلات قرار بدیم تا مقدار y رو پیدا کنیم. مثلاً توی معادله خط BC قرار میدیم:
y = (۳/۲) * (۲۹/۱۳) - ۱/۲
y = ۸۷/۲۶ - ۱۳/۲۶
y = ۷۴/۲۶ = ۳۷/۱۳
پس مختصات نقطهی H برابر با (۲۹/۱۳, ۳۷/۱۳) هست.
خب، حالا که راهحل رو نوشتیم، باید یه نگاه دقیق بهش بندازیم و ببینیم هیچ اشتباهی توش وجود نداره.
مختصات نقطهی H برابر با (۲۹/۱۳, ۳۷/۱۳) هست.